hiszpania poza przewodnikiem: Tajemniczy skarb spod Castellón

Castellón de la Plana, Walencja

Enigmatyczna to rzecz. Skąd ją przywieziono, kiedy i dlaczego? Dywagują o tym historycy, archeolodzy, teolodzy i dziennikarze, lecz nie udaje im się wyjaśnić tajemnicy. W rozprawach, książkach i artykułach oferują jedynie serię niepewnych przypuszczeń.

Bazylika Matki Boskiej Lledó, Castellón de la Plana

Rzecz ta? Niewielka figurka Matki Boskiej Lledó. Przedstawienie w typie … nie bardzo wzorcowym. Pewien lokalny erudyta z początków wieku XX, wysłuchawszy uwag ekspertów badających rzeźbę, z zażenowaniem napisał: “opinii ich nie mamy śmiałości przytaczać”. Według źródeł pisanych kult Matki Boskiej Lledó pojawił się w końcu wieku XIV. Archiwa miasta Castellón informują o odbywająch się w czas dżumy procesjach do maryjnego kościółka za miastem. Po raz pierwszy 15 czerwca roku 1404 maszerowali w post i boso mieszkańcy Castellón z prośbą o niebiańską pomoc w powstrzymaniu dziesiątkującej ludność zarazy. W roku 1439 grupa mieszczan zabarykadowała się w kościele, by poza murami zadżumionego miasta, pod bezpośrednią boską opieką, chronić się od przerażających dymienic. Maryjna figurka, przed którą ci ludzie średniowiecza żarliwie się modlili, niewiele jednak miała wspólnego z ówczesnymi wizerunkami Najświętszej Panienki, nijak nie przystając do estetycznych standardów epoki. Kamienna rzeźba Matki Boskiej Lledó mierzy bowiem niecałe siedem centymetrów. Jest stylizowanym przedstawieniem kobiety z głową o lekko zarysowanych nosie i ustach, z wąskimi ramionami, z grubaśnymi rękoma złożonymi na piersi, z szerokimi biodrami, i całą jego powierzchnię pokrywają symboliczne grawerunki.

O pochodzeniu figurki jako pierwszy pisał renesansowy historyk Viciana, donosząc w wydanej w roku 1563 kronice Walencji, iż maryjną rzeźbę z Castellón znalazł na polu pod wielkim głazem niejaki Pere de Granyana. W tym czasie malutki, cenny posążek przechowano ukryty w relikwiarzu - najpewniej w formie skrzynki, niedługo później zastępując go nowo wykonanym, pokaźnym relikwiarzem - manierystyczną rzeźbą Marii Panny z osadzoną w niej, prezentowaną na wysokości brzucha, figurką. Współcześni badacze przedstawienia Matki Boskiej Lledó, serwując przeróżne hipotezy, w jednym są zgodnie: przedmiot to na Półwyspie Iberyjskim oryginalny, a jego kult to sprawa interesująca. Pasjonaci piszą, że pochodzi z Mezopotamii, że między Tygrysem a Eufratem powstać mógł nawet w piątym tysiącleciu przed naszą erą. Sceptycy datują go na początek naszej ery, umieszczając jego twórców w Syrii lub Egipcie. Pierwsi widzą w nim przedstawienie bogini Isztar, drudzy popularny w starożytności kobiecy talizman, mający chronić w czasie ciąż i porodów. Jedni mówią o istnieniu w miejscu dzisiejszej bazyliki pradawnego, pogańskiego sanktuarium, inni sugerują, że figurka-amulet czczona była jako przedstawienie Matki Chrystusa przez pierwsze wspólnoty chrześcijan.

Z wartkiego nurtu naukowych spekulacji wokół przedstawienia patronki Castellón wyłowili zainteresowani sprawą mieszczanie konkluzje zasadnicze: oto posiadają najdziwniejszą relikwię - oryginalną, niesamowitą, magiczną, najprawdopobniej najstarszą czczoną figurę Najświętszej Marii Panny. Na stronie internetowej Bazyliki Matki Boskiej Lledó popularyzują w formie komiksu historię niezwykłego przedmiotu. Na rozpoczynających opowieść rysunkach widnieją: czyjeś ręce grawerujące nożem znaki na rzeźbie, jakiś mędrzec klęczący z promieniującą figurką, jakaś stojąca przed nią kobieta z dzieckiem, jakiś muzułmanin składający ofiarę z baranka. Umieszczony obok tekst wyjaśnia: “Historia przedstawienia Matki Boskiej Lledó zaczęła się przed tysiącami lat …”.

POST SCRIPTUM

Castellón de la Plana leży nad brzegami Morza Śródziemnego. Od Walencji dzieli go 72 km, od Madrytu 418 km. Podróżujący z Polski tanimi liniami lotniczych, najszybciej dotrą do Castellón de la Plana, gdy skorzystają z lotów do Alicante. Odległość między dwoma nadmorskimi miastami Walencji wynosi 248 km.

Jeśli zamierzasz podróżować samochem, trasę możesz sprawdzić na jednej z internetowych map, np. ViaMichelin lub Guia Repsol. Jeśli zamierzasz dojechać do Castellón autobusem, zaglądnij na stronę lokalnej stacji autobusowej – znajdziesz na niej listę wybranych przewoźników, zajrzyj także stronę firmy ALSA (połączenie Alicante – Castellón de la Plana) oraz Avanzabus (Madryt – Castellón). Jeśli chcesz podróżować pociągiem, połączeń szukaj na stronie RENFE (pociągi dalekobieżne) oraz RENFE-Cercanías (pociągi podmiejskie Walencja – Castellón, linia C6).

Fragment obrazu z kaplicy w podcieniach

kościoła z przedstawieniem patronki Castellón

Bazylika Matki Boskiej Lledó [jedo] leży na północno-wschodnim krańcu miasta, na samym końcu długiej aleji, Avenida Virgen de Lidōn. Jeśli zamierzasz zwiedzić sanktuarium, na jego stronie internetowej znajdziesz niezbędne informacje (info| basilicadellledo.es). Na stronie tej obejrzysz też komisk “Historia del Lledó”.

Latem zaludnia się i Castellón de la Plana i jego część portowa – Grao. Miasto i oddalony od niego o cztery kilometry port łączy nowy, wygodny pasaż – opcja dla miłośników spacerów, oraz linia trolejbusowa – opcja dla śpieszących się na plażę.

Długie i obszerne są plaże Castellón, “stapiając się” z plażami sąsiedniego miasta Benicasim. Zgodnie ze zwyczajami panującymi w miejscowościach wypełniających się letnikami, stają się i Castellón i Benicasim miejscami godnymi wakacyjnych festiwali muzycznych m.in. sławnego FIBu (lipiec; info| fiberfib.com) czy mniej znanego Benicássim Blues Festival (czerwiec; info| benicassimblues.com).